Çocuğumu Ne Kadar Tanıyorum?
Aklınıza hiç geldi mi? Çocuklarınızın resimlerini incelemek bize neler anlatmak istiyor? Resimlerine baktınız mı? Çocuğun psikolojik gelişimi ve sosyal yaşantılarını zihinsel gelişimini, çocukların resimlerinden anlaya biliriz. Tabiî ki tam olarak bir resimle anlayamayız. Birçok resmini incelesek dahi tam anlayamayız ama bize iç dünyasından ipuçları verecektir.
Motor kasların gelişmesiyle çocuklar kalem tutmaya başlayarak. İlk zamanlarda karalama anlamsız çizgilerler ile başlayan çocuk ilerleyen yaşlarında diğer çocuklardan ayırt edici.
Kendi iç dünyasını yansıdan sosyal çevresini anlatan çevreyle kurduğu iletişime ait bizlere anlamlı ipuçları vermektedir.
Resim yapma oyun oynama gibi çocuğun iç dünyasını ve çevreyle kurduğu iletişimi resimleriyle daha iyi anlarız. Çocuğun dil gelişimi sınırlı olduğu için kendi duygularını tam olarak ifade edememektedir. Ama çocuk resimle bunları bize anlatır.
Resim Gelişimi Çocukta Devre Devre İnceleyecek Olursak
Karalama dönemi; 2–4 yaş arası:
Bu dönemde çocuk karalamaktan haz duyar oyun oynamaktadır. Çocuğa bu dönemde en güzel yardım malzeme vermektir. Yoksa çocuğa müdahale edilmemelidir. Çocuğa resim nasıl çizilir anlatmamalıdır. Çocuğun keşif, şekil ve renk bilinci tahrik edilmiş olur.
Şema dönemi: 4–7 yaş arası:
Bu dönemde çocuğun yaşı ilerlemiş kreş, ana sınıfı ve birinci sınıfa başlamıştır. Konu aynı olsa da çocukların resimleri birbirine benzemez çocuk kendinden bir şeyler katmıştır. Her çocuğun çevreye karşı tepkisi, algılaması, duyması farklıdır okumaya geçemeyen çocuk dahi resim çizmektedir. Çünkü sonuçta çocuk yanlış ve doğru ikilemesi arasında kalmayacaktır. Bu niye böyle sorulmayacaktır. Sorulsa bile cevabı onda hazırdır. Bu devre en çok sevdikleri insan figürüdür. Baş ve ayak çizer. Resim bitince ebeveyn ve öğretmenin yanına koşar Yaptığı resmi göstermek ister. 5 yaşından itibaren konu verilerek resim çalışması yapılır. Ana renkleri isimlerini öğrenir. Renkleri bolca kullanırlar. Renkler geliş güzel seçilir. Bu dönemde el işleriyle uğraşmayı çok severler. Kil ve oyun hamuru ile çeşitli şekiller yapmaktan haz duyarlar.
Şematik dönem: 7–9
5 yaşından itibaren konu verilip resim konuya göre çizilmeye başlanır.
İfade biçimleri kesinlik kazanmıştır. Çevreye göre anlamlı çizgilerle tasvir ve sembolize etmektedir. Geliştirdiği bir insan figürünü sık sık çizer baş ve ayaktan oluşan insan resminde gövde kollara yüz ifadesine sahip olur. Bu yüzden serbest resim ister. Öğrendiği figürleri tekrar tekrar çizmek için. Yer çizgisi gelişmiştir. Evler, ağaçlar, insanlar havada uçuşmaz. İnsan resmi çizer ayaklarının altında bir çizgi vardır. Evlerin içlerindeki eşyalar gözükmeye başlar saydamlık vardır. İnsan çizimlerinde kol ayak baş gözler belirginleşir.
Gençlik dönemi;9–12 yaş arası:
Bu yaşta çocuk ayrıntılara daha çok yer verir. Hayalden uzaklaşır gerçekçidir. Resimlerini göstermekten fazla hoşlanmaz. Renkler gerçeğe uygun seçilir. Çocuk artık toplumun bir üyesi olduğunun farkındadır.
Resimlerin yorumlanması
Uzman kişilerin resimleri yorumlamasıyla çocuğun iç dünyasından bizlere mesajlar vermektedir. Çocuğun ruhsal, bedensel, zihinsel, anlamda çevreyle iletişimi sosyal berisi gibi bizlere bazı çıkarımlar vermektedir. Kendi iç dünyalarını ortaya resimde koymuştur çocuk.
Aile resimlerinin yorumlanması
Çocuğun resmine yansıttığı aile tablosu, büyük manada çocuk ve aile arasında olan ilişkinin nasıl olduğuna işaret eder. Çocuk aile konulu resimlerde çizimi reddediyorsa, ailesinden yeterince sevgi göremediği düşünülür. Ya da ailesindeki bazı fertleri çiziyor, bazılarını yok sayıyorsa, çizilmeyen kişilerin çocukla diyalogu iyi olmadığını gösterir. Aile de anne kız veya baba erkek kardeş ayrı arada ağaç ırmak dere ev ailede guruplaşama olduğunu gösteriri en güzel çocuk resmi ailenin el ele tutuştuğu resimdir. Anne babayı ve kendini özenerek çizip kardeşi gözsüz küçük uzuvları tam değilse kardeş kıskançlığı olduğunu gösterir.
Çocuk aile resimlerinde en sevdiğini resimde sol yanına resmeder ve onu özenler yapar eğer çocuk baba ile anne arasına ağaç ev ırmak dere çizer ise anne ve babasının ilgisizliğini anlatır. Çocuk aileden kopuktur. Ataerkil ailede büyük anneyi büyük babayı ayrı anne baba kardeşleri bir tarafa çizerse büyük anne büyük baba olduğundan büyük çizilirse gelin kayna kavgası olduğunu gösterir. Aile resminde kendini çizmemesi ailede ilgi dengesizliğini anlatır.
Ev Yorumları
Evler, daha çok çocuğun duygu-durumunu oluşturan önemli mekânlardır. Evler sadece boş eşyasız çizilmişse çocuk o evde huzurlu bir aile olmadığını gösterir baca dumanlarını çok yoğun koyu bir şekilde çizerse o evde ev içi çatışmalar olduğunu huzur olmadığını anlatır. baca dumanların açık renkle boyar yoğun koyuluk yoksa çocuk o evde mutludur. Evde eşyaları çizer ise o evde mutludur. Eve kapısından alıp birçok yollar çizerse çocuğun rehberliğe ihtiyacı vardır demektir. Bu anlamda çocuğun resmine yansıttığı ev figürü dikkate alınmalıdır
İnsan figürleri Yorumları
Çocukların en hoşlandıkları insan figürüdür aile resimlerini ele alırsak anne babanın ellerini büyük çizerse çocuk aileden şiddet gördüğü anlatır. Eğer resimlerde çok insan resmi çizen çocuk sosyal çevre ve arkadaşlarıyla arası iyidir. Eğer resim kâğıdında insan resimleri çok değil az ise sosyal problemleri var demektir. yapmış olduğu insan figürleri sosyal yaşama işaret eden özelliktedir. İnsan resminin azlığı, çocuğun sosyal yaşamındaki eksikliği, kopukluğu ifade ederken, insan resmine çocuğun sıkça yer vermesi sosyal gelişiminin gayet olumlu olduğunu açıklar. Gözleri büyük çizmesi meraklı çocuk eksik olan organı büyük çizer duyma özürlü çocuk kulakları büyük çizer. Çocuk sayfayı tam kullanmamışsa algısal problem var demektir kafanın büyük ya da çok küçük çizmesi zihinsel algısal problem olduğunun gösterir. Parçalanmış ailede anne baba ayrı çizilir. Kollar küçükse güvensizlik zayıflık, ayaklar büyük ise güven küçük ise yalnızlığın göstergesidir.
Resimlerde Boyama
Genelde canlı renkleri kullanan çocukların hiperaktif çocuk oldu göstergesidir. Bulut çizmesi özlemi anlatır. Kesik kesik çizgi çizmesi zihinsel ve algısal problemi olduğunu gösterir.
İncelenen çocuğun aile yapısı, zekâ düzeyi, okul başarısı, yaşı, cinsiyeti gibi pek çok özelliği göz önünde bulundurulmalıdır. Resmin hangi şartlarda ve nasıl öğretildiğinin bilinmesi de çocuğu doğru tanımlamak adına önemlidir.